In het archief van Nuwenspete werd enkele jaren geleden een opmerkelijke vondst gedaan. In het archief trof ik een schetsontwerp aan van landschapsarchitect Leonard Springer. Het bleek te gaan om een eerste ontwerp van de uitbreiding in Nunspeet op de gronden van Maatschappij De Veluwe. Het ontwerp was tot op dat moment onbekend. Alle reden om hier stil te staan bij dit schetsontwerp.
Wie was Leonard Springer?
Leonard Anthony Springer werd op 24 januari 1855 te Amsterdam geboren als zoon van Cornelis Springer en Geertruy ten Cate. Hij overleed in 1940. Leonard kwam uit een kunstzinnige familie: zijn vader was kunstschilder en zijn oom Willem Springer was architect bij de gemeente Amsterdam. Hij volgde na de lagere school de tuinbouwschool Frankendael in Amsterdam. Voor het beroep van tuin- en landschapsarchitect was geen opleiding. Dus hij moest in de praktijk zijn kennis opdoen. Al vroeg was hij een succesvol ontwerper van tuinen en parken. Op twintigjarige leeftijd won hij al een eerste prijs tijdens een tuinbouwtentoonstelling in Keulen. Springer zou zich ontwikkelen tot een toonaangevend landschapsarchitect in ons land.
Springer krijgt een opdracht in Nunspeet
In 1903 bezocht Springer voor het eerst Nunspeet. Hij ging op bezoek bij de familie Molijn die woonde op het landgoed De Grote Bunte. Hij kwam als een geroepene want Molijn zat dringend verlegen om inkomsten uit zijn bedrijf Maatschappij De Veluwe. Molijn en Springer waren het gauw eens: er moest een fraai villapark worden gebouwd op de gronden van de maatschappij. Een projectontwikkelaar avant la lettre dus. Springer kreeg een opdracht om een eerste ontsluitingsplan voor de villawijk te ontwerpen. Ruim 100 ha grond werd gereserveerd voor deze villawijk.
Het eerste schetsontwerp uit 1903
Het eerste schetsontwerp bleek een opmerkelijk plan te zijn. De schets werd door mij overgebracht op een topografische kaart uit 1900, want de oorspronkelijke schets was niet reproduceerbaar. Springer maakte gebruik van de discussie die op dat moment gevoerd werd over de bouw van een nieuw spoorwegstation. Door de verdubbeling van de spoorlijn was het noodzakelijk een nieuw station te bouwen. En Springer ontwierp een nieuw station op ongeveer 1 km ten oosten van het oude station nabij het Groenelaantje (gele kring op de kaart). De wegen – in blauw=bestaande en in rood=nieuwe wegen – liepen vanaf het station naar het landhuis De Grote Bunte. Springer had dus vooral de bewoners in de nieuwe villawijk voor ogen bij het maken van het schetsplan. En uiteraard de familie Molijn zelf die een vlotte verbinding zouden krijgen naar het station.
Het schetsontwerp niet uitgevoerd
De spoorwegmaatschappij kon niet overtuigd worden door de heren Molijn en Springer. Enkele jaren later, in 1905, bouwde die maatschappij een nieuw station nabij de Elspeterweg, dus naast het oude station. Springer moest weer opnieuw aan het werk. In datzelfde jaar ontwierp hij een nieuw plan waarbij de Molijnlaan de centrale ontsluiting vormde voor de nieuwe villawijk. Als zijn eerste plan zou zijn uitgevoerd dan zou het Groenelaantje de functie van de Elspeterweg hebben moeten overnemen. Ik denk niet dat de bewoners aan het Groenelaantje daarmee blij zouden zijn geweest.
Peter Veen
Foto’s
Foto: schetsontwerp 1903 landschapsarchitect Springer (bron archief Nuwenspete)
Foto: Leonard Springer (bron WUR Wageningen)
Heeft u vragen en/of opmerkingen over dit artikel: nuwenspete@gmail.com Of zoekt u meer informatie over Nunspeets verleden? Ga dan naar de website van de Heemkundige Vereniging Nuwenspete: www.nuwenspete.nl
