In de 19de eeuw was het buurtschap Vierhouten nog een agrarisch buurtschap met zes boerderijen waarvan de geschiedenis terug gaat tot in de middeleeuwen. Deze hoeven lagen geconcentreerd om een lager gebied dat wel aangeduid werd als De Brink van Vierhouten. Het gebied is ook nu nog goed herkenbaar als een lager gelegen gebied ten noorden van de Nunspeterweg. In de 19de eeuw vond een snelle verandering plaats, omdat de traditionele bedrijven die gebaseerd waren op rogge-verbouw en schapenhouden niet meer konden concurreren met moderne bedrijven in het buitenland.
Eén van deze oude hoeven, het Frusselmansgoed, later boerderij van Ter Horst genoemd aan de Elspeterbosweg en in 1944 door kortsluiting afgebrand, was al aan het begin van de 18de eeuw gekocht door Hendrik Boonen uit Harderwijk. Een invloedrijk man die lange tijd burgemeester was in Harderwijk en het maalschap van het Elspeterbos bestuurde.
Zijn achterkleindochter Cateau von Baumhauer-Boonen erfde deze boerderij na het overlijden van haar vader en moeder rond 1860. In de daarop volgende 20 jaar ging Cateau aan de slag om een heus landgoed op te bouwen. Zij maakte daarmee op een handige manier gebruik van de malaise in de landbouw. In de periode 1866 tot 1881 kocht zij boerderijen met grote stukken akkerland aan. De stukken lagen verspreid over het hele dorp. Haar wens was ongetwijfeld om de groei van het landgoed af te sluiten met de bouw van een fraai landhuis. Maar zover is zij niet gekomen.
Bij haar overlijden in 1889 had zij 82 ha akkerland rond het dorp in bezit. Dat betekende dat zij 63% van de oude akkergronden van het dorp in bezit had gekregen. Helaas hebben de drie kinderen van Cateau na haar overlijden al snel ruzie gekregen, zoals in het familiearchief valt te lezen. De belangen lagen verschillend en twee van de drie kinderen wilden de gronden weer snel verkopen.
Maar uiteindelijk is het landhuis er wel gekomen ongeveer 30 jaar na het overlijden van Cateau von Baumhauer-Boonen. Het landgoed Huize Vierhouten is nu een klein landgoed maar ademt nog steeds de sfeer van vroeger. Wie geïnteresseerd is in de geschiedenis van het landgoed wordt verwezen naar De Mothoek 2018 nrs 1, 2, 3.
Peter Veen.
Vragen:
Heeft u vragen en/of opmerkingen over dit artikel of over de Vereniging Nuwenspete: mail naar nuwenspete@gmail.com
Zoekt u meer informatie over Nunspeets verleden? Ga dan naar de website van deze plaatselijke vereniging: www.nuwenspete.nl
Foto: mevrouw Cateau von Baumhauer-Boonen (bron: familie-archief von Baumhauer, Nationaal Archief Den Haag)
